İçerik Tablosu
Bologna Nerededir, Tarihçesi ve Özellikleri
Bologna, İtalya’nın kuzeyinde yer alan Emilia-Romagna bölgesinin başkenti ve aynı zamanda ülkenin kültürel, tarihî ve akademik açıdan en önemli şehirlerinden biridir. Floransa’nın kuzeyinde, Reno ve Savena nehirleri arasında, Apeninler’in kuzey eteğinde konumlanan şehir, antik Via Aemilia ticaret yolunun üzerinde yer almaktadır. Deniz seviyesinden yaklaşık 55 metre yüksekte bulunan Bologna, tarih boyunca hem İtalya’nın hem de Avrupa’nın merkezî noktalarından biri olmuştur.
2011 yılı itibarıyla yaklaşık 371.000 nüfusa sahip olan şehir, tarihi mirası, üniversitesi, sanayisi ve gastronomisi ile öne çıkar. Bologna aynı zamanda Avrupa’nın en eski üniversitesine ev sahipliği yapan şehir olarak da bilinir.
Antik Dönemden Orta Çağ’a: Felsina’dan Bononia’ya
Bologna’nın tarihi, Etrüskler dönemine kadar uzanır. Şehir, ilk olarak Etrüskler tarafından Felsina adıyla kurulmuş, ardından MÖ 4. yüzyılda Galya Boii kabilesi tarafından işgal edilmiştir. MÖ 190 yılında Roma tarafından fethedilen şehir, Bononia adıyla bir Roma kolonisi ve municipium (şehir devleti) haline gelmiştir. Antik Roma döneminde ticaret yolları üzerinde stratejik bir noktada bulunan Bologna, bu konumunu sonraki dönemlerde de korumuştur.
- yüzyılda Ravenna Eksarhlığı’na, ardından Papalık Devletleri’ne bağlanan şehir, Vizigotlar, Hunlar, Gotlar ve Lombardlar gibi pek çok barbar kavmin istilasına uğramıştır. 12. yüzyılın başında özgür bir komün statüsü kazanan Bologna, Guelfler ve Ghibellinler arasındaki siyasi mücadelelerle sarsılmıştır.
1506 yılında Papa II. Julius tarafından Papalık Devletlerine katılan şehir, 1797-1814 yılları arasında kısa süreli bir Fransız yönetimi geçirmiştir. Daha sonra 1860 yılında İtalya Krallığı’na katılmış ve birleşik İtalya’nın önemli bir şehri haline gelmiştir.
II. Dünya Savaşı ve Modernleşme
- Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altında kalan Bologna, müttefik bombardımanları ile büyük hasar görmüştür. Ancak savaş sonrası hızla yeniden yapılanarak hem tarihî dokusunu korumayı hem de sanayi şehri olmayı başarmıştır.
Tarihî Mimari ve Kültürel Zenginlik
Bologna, mimari çeşitliliği ve tarihî yapıları ile dikkat çeken şehirlerden biridir.
Orta Çağ sokakları, kemerli geçitleri (portico) ve eğik kuleleri ile tanınan şehir, özellikle Città Alta olarak bilinen eski şehir bölgesinde ziyaretçilerine eşsiz bir atmosfer sunar.
- Asinelli ve Garisenda Kuleleri: 1109-1119 yılları arasında inşa edilen bu iki eğik kule, Bologna’nın simgesidir. Asinelli 97 metre, Garisenda ise 48 metre yüksekliğindedir.
- San Petronio Bazilikası: 1390 yılında inşasına başlanan bu dev yapı, hiçbir zaman tamamlanmamıştır. Ancak hâlen Avrupa’nın en büyük kiliselerinden biri olarak kabul edilir.
- San Domenico Kilisesi: 1221’de kurulan bu kilise, aziz Domenico’nun mezarına ev sahipliği yapar ve önemli bir hac merkezidir.
- San Francesco ve San Stefano Kiliseleri: Roma ve Romanesk mimarisinin güzel örnekleridir. San Stefano, dört Romanesk kiliseden oluşan kompleks yapısıyla dikkat çeker.
- Palazzo della Mercanzia ve Palazzo Comunale: Ortaçağ’dan günümüze ulaşan belediye ve ticaret odası binaları, kent yönetiminin tarihine ışık tutar.
- Archiginnasio Sarayı: Bologna Üniversitesi’nin ilk ana binası olan bu yapı, kütüphanesi ve tavan süslemeleri ile ünlüdür.
Bologna Üniversitesi: Avrupa’nın En Eskisi
Bologna Üniversitesi, 1088 yılında kurulmuş olup, Avrupa’nın en eski üniversitesidir. Üniversite, Orta Çağ’da hukuk, tıp ve felsefe alanlarında Avrupa’nın bilim merkezi haline gelmiştir. Bugün de yaklaşık 80.000 öğrencisiyle İtalya’nın en büyük ve en prestijli üniversitelerinden biridir.
Ünlü öğretmenleri arasında:
- Irnerius (hukukçu)
- Marcello Malpighi (anatomi uzmanı)
- Luigi Galvani (elektriğin öncüsü)
- Giosuè Carducci (Nobel ödüllü şair) yer alır.
Müze ve Sanat Koleksiyonları
- Kent Müzesi (Palazzo Galvani): Etrüsk, Roma ve Orta Çağ kalıntılarına ev sahipliği yapar.
- Pinacoteca Nazionale: Carracci, Guido Reni, Domenichino gibi Bologna Okulu ressamlarının eserleri burada sergilenmektedir. En ünlü eserlerinden biri Raphael’in “Aziz Cecilia” tablosudur.
- Müzik Müzesi ve Donizetti Müzesi, şehrin kültürel kimliğine katkı sağlar.
Sanayi, Ekonomi ve Ulaşım
Tarihî ve kültürel yönlerinin yanı sıra Bologna, aynı zamanda bir sanayi ve ulaşım merkezidir.
- Tarım: Verimli Po Ovası üzerinde yer aldığı için tarım faaliyetleri güçlüdür.
- Gıda Endüstrisi: Bologna, dünyaca ünlü Bolonez sosu (ragù alla Bolognese) ile tanınır. Et ürünleri, peynir ve makarna üretimi güçlüdür.
- Sanayi: Elektrikli motorlar, tarım makineleri, motosiklet, kimya, demiryolu ekipmanları ve ayakkabı sanayisi gelişmiştir.
- Ulaşım: Bologna, kuzey ile güney İtalya arasında karayolu ve demiryolu kavşağı konumundadır. Bologna Guglielmo Marconi Havalimanı, Avrupa’nın birçok noktasına doğrudan uçuşlar sunar.
Bologna’nın Günümüzdeki Rolü
Bologna bugün:
- UNESCO Yaratıcı Müzik Şehri
- UNESCO Dünya Mirası adayı Portico geçitleri
- Yüksek yaşam kalitesi, çevreye duyarlı şehir planlaması, güçlü toplu taşıma ağı gibi kriterlerle modern Avrupa kentleri arasında saygın bir konuma sahiptir.
Aynı zamanda öğrenci nüfusunun yüksek olması sayesinde şehir, genç, dinamik, kültürel ve sosyal olarak aktif bir yapıya sahiptir. Yıl boyunca konserler, festivaller, sergiler ve akademik etkinlikler ile sürekli yaşayan bir şehirdir.
Bologna, geçmişten günümüze taşıdığı mirası, bilim ve sanat alanındaki etkisi, mutfağı ve çağdaş şehircilik anlayışıyla yalnızca İtalya’nın değil, Avrupa’nın da kültürel başkentlerinden biridir.
