İçerik Tablosu
Ancona Nerededir, Tarihçesi ve Özellikleri
Ancona, İtalya’nın orta kesiminde, Adriyatik Denizi kıyısında yer alan ve Marche bölgesinin başkentidir. Conero masifinden denize doğru uzanan dirsek şeklindeki bir burun üzerine kurulu olan şehir, hem doğal limanı hem de stratejik konumuyla tarih boyunca önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Ancona adı, bu burnun şekline ithafen Yunanca “angkon” (dirsek) kelimesinden gelmektedir.
Kuruluşu ve Antik Çağ
Ancona, MÖ 390 yılında Syracusalı Yunan kolonistler tarafından kurulmuştur. Konumu sayesinde hızlıca gelişen bir ticaret limanı haline gelen şehir, MÖ 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun topraklarına katılmıştır. Roma döneminde, özellikle İmparator Trajan tarafından limanı genişletilerek önemli bir ticaret merkezi haline getirilmiştir. Bugün hâlâ ayakta duran mermer Trajan Kemeri, bu dönemin en belirgin kalıntılarından biridir ve şehrin antik geçmişini yansıtan sembollerden biridir.
Orta Çağ ve Bizans Dönemi
Ancona, Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra birçok istilaya uğradı. Gotlar, Lombardlar ve Sarazenler tarafından saldırıya uğrayan şehir, kısa süreli gerilemeler yaşasa da Bizans İmparatorluğu’nun İtalya’daki idari bölgesi olan Ravenna Eksarhlığı’na bağlı Denizcilik Pentapolis’in beş kentinden biri olarak önemini korudu.
- yüzyılda Karolenj İmparatorluğu’nun sınır bölgesi haline gelen Ancona, zamanla yarı bağımsız bir cumhuriyet haline geldi. Ticaret yolları üzerindeki konumu, Ancona’yı özellikle Orta Çağ’da Doğu Akdeniz ve Balkanlar’la yapılan deniz ticaretinin merkezi haline getirdi. 1532 yılında şehir doğrudan Papalık Devleti’nin yönetimine geçti ve 1860 yılına kadar bu statüsünü korudu. Kısa süreli bir Fransız egemenliği dönemi de (1797-1816) yaşayan Ancona, daha sonra İtalya Krallığı’na dahil oldu.
Modern Tarih ve Savaşlar
Ancona, I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan filosunun (1915) bombalamasına ve II. Dünya Savaşı’nda (1943-1944) Müttefik kuvvetlerin hava saldırılarına maruz kaldı. Bu dönemlerde büyük hasar gören şehir, savaş sonrası yeniden yapılandırıldı ve tarihi yapılar restore edildi.
Ancona, 1970’lerde yaşanan depremde bazı Gotik yapılarında zarar görse de, birçok anıt ve kilise onarılarak günümüze ulaşmıştır. Şehirdeki restorasyon çalışmaları, tarihî mirasın korunmasında önemli rol oynamıştır.
Mimari ve Kültürel Miras
Ancona, mimarisiyle dikkat çeken pek çok tarihî esere ev sahipliği yapar.
- San Ciriaco Katedrali, 12. ve 13. yüzyıllardan kalma olup, bir Roma Venüs tapınağının üzerine inşa edilmiştir. İçinde 5. ve 6. yüzyıllardan kalma bir bazilikanın kalıntıları bulunur.
- Santa Maria della Piazza Kilisesi, 11. ve 12. yüzyıldan kalma mimarisiyle öne çıkar ve 1210 yılında yapılmış süslü cephesi ile dikkat çeker.
- Trajan Kemeri, MS 115 yılına tarihlenir ve liman girişinde yer alır.
- Şehirde çok sayıda Gotik yapı, kamu binası ve sivil mimariye örnek teşkil eden konutlar bulunmaktadır.
Ayrıca Ancona, Marche Ulusal Arkeoloji Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Bu müze, bölgenin antik tarihiyle ilgili zengin bir koleksiyona sahiptir ve ziyaretçilere arkeolojik açıdan önemli bilgiler sunar.
Ekonomi ve Liman Faaliyetleri
Ancona, doğal limanı sayesinde tarih boyunca önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Günümüzde bu önem nispeten azalmış olsa da, şehir hâlâ Adriyatik üzerindeki Hırvat ve İtalyan limanları arasında bir geçiş noktasıdır. Özellikle yolcu ve yük taşımacılığında aktif olarak kullanılmaktadır. Limanda ayrıca bir petrol rafinerisi ve modern sanayi tesisleri de bulunmaktadır.
Şehir, Adriyatik kıyısındaki en önemli ulaşım merkezlerinden biri olup, Milano ve Bologna’dan gelen tren hatlarıyla güneydeki Brindisi ve Foggia şehirlerine ulaşımı sağlar. Aynı zamanda Roma’ya da ana hat demiryolu bağlantısı bulunmaktadır.
Sanayi açısından da Ancona önemli bir üretim merkezidir.
- Gemi yapımı,
- Makine ve kimyasal üretim,
- İlaç sanayi,
- Gıda işleme,
- Tekstil,
- Mobilya ve
- Tuğla üretimi şehrin önde gelen endüstri dallarını oluşturur.
Günümüzde Ancona
Ancona, 2024 tahminiyle yaklaşık 99.239 nüfusa sahip, orta büyüklükte bir liman şehridir. Ticaret, turizm, eğitim ve kültürel faaliyetlerle canlı bir yapıya sahiptir. Şehir, aynı zamanda bir başpiskoposluk merkezi olup, dini açıdan da önem taşımaktadır.
Tarihî limanı, antik ve ortaçağ yapıları, müzeleri ve modern kent dokusuyla Ancona, hem tarih meraklıları hem de deniz kenarında kültürel zenginlik arayanlar için cazip bir destinasyon halindedir. Adriyatik’in bu tarihî liman kenti, geçmişten bugüne uzanan çok katmanlı kimliğiyle İtalya’nın en ilginç şehirlerinden biridir.
